Trójkąt roboczy – jak zaprojektować funkcjonalną kuchnię
Trójkąt roboczy
Zasada trójkąta roboczego (inaczej trójkąta ergonomicznego) jest najważniejszą spośród wszystkich zasad projektowania kuchni. Stanowi bowiem pewnego rodzaju ramy, od których trzeba zacząć planowanie zabudowy i daje pewność, że jeżeli zastosujemy te zasady, unikniemy wielu podstawowych błędów projektowych, które w dużym stopniu rzutują na funkcjonalność pomieszczenia. Jestem pewna, że większość z Was słyszała gdzieś już tą nazwę, zatem przypomnijmy sobie:
Czym jest trójkąt roboczy i dlaczego ważne jest, aby uwzględnić jego wytyczne przy planowaniu zabudowy kuchennej
Trójkąt ergonomiczny jest wzorem odpowiedniego rozmieszczenia podstawowych sprzętów kuchennych:
Lodówki (L); Zlewozmywaka (Z) oraz Kuchenki (K). Został opracowany na podstawie typowego schematu przyrządzania posiłków: wyciąganie produktów z lodówki -> odkładanie ich na blat roboczy -> mycie produktów/nalewanie wody do naczyń -> odkładanie umytych produktów na blat roboczy/krojenie-> obróbka termiczna przygotowanych produktów -> odkładanie przyrządzonego jedzenia na blat roboczy/serwowanie potraw
Lodówki (L); Zlewozmywaka (Z) oraz Kuchenki (K). Został opracowany na podstawie typowego schematu przyrządzania posiłków: wyciąganie produktów z lodówki -> odkładanie ich na blat roboczy -> mycie produktów/nalewanie wody do naczyń -> odkładanie umytych produktów na blat roboczy/krojenie-> obróbka termiczna przygotowanych produktów -> odkładanie przyrządzonego jedzenia na blat roboczy/serwowanie potraw
Celem jest umożliwienie sprawnego i możliwie najbardziej wygodnego sposobu poruszania się między poszczególnymi strefami roboczymi wyznaczanymi przez główne sprzęty AGD:
- strefa zapasów (lodówka L)
- strefa zmywania (zlewozmywak Z)
- strefa gotowania (kuchenka K)
Dodatkowe strefy w kuchni są uzupełnieniem stref głównych i są tak samo konieczne do zaplanowania:
- strefa przechowywania (naczynia, garnki, drobne sprzęty AGD)
- strefa przygotowywania (blat roboczy oraz szafki z sypkimi produktami wykorzystywanymi na co dzień)
Kluczowe jest tak zaplanować zabudowę kuchenną, aby możliwe było wyodrębnienie tych pięciu stref, co obrazuje poniższa grafika
Zasady projektowania w oparciu o trójkąt roboczy
Aby przyrządzanie posiłków było możliwie najwygodniejsze, niezbędne jest zaplanowanie stref głównych na wierzchołkach trójkąta, zgodnie z poniższym rysunkiem, na którym zaznaczono: Z-zlewozmywak L-lodówka K- kuchenka oraz odległości między sprzętami
Dzięki zastosowaniu zasad trójkąta, skracamy długość drogi niezbędnej do pokonania podczas przygotowywania posiłków. Wyobraźmy sobie kuchnię w której lodówka stoi na jednym końcu zabudowy a zlew na drugim – w takim pomieszczeniu pokonywalibyśmy każdego dnia zbędne metry, a lepiej pospacerować po lesie 😉
Oczywiście wyszczególnione na rysunku wymiary dotyczą kuchni idealnej. Zdaję sobie sprawę, że często metraż pomieszczenia uniemożliwia zastosowanie aż tak dużych odległości, sama również projektuję mniejsze przestrzenie i jestem zdania, że takie kuchnie mogą być również funkcjonalne. Najważniejszym aspektem, oprócz oczywiście rozmieszczenia stref na podstawie schematu, jest zastosowanie blatu roboczego między strefami. Oprócz oczywistych zasad bezpieczeństwa, które na przykład nie pozwalają umiejscowić płyty grzejnej w mniejszej odległości niż 60 cm od zlewozmywaka, pozostaje jeszcze kwestia ergonomii, która wynika z wyżej opisanej struktury przygotowywania posiłków i konieczności posiadania miejsca do okładania produktów pomiędzy czynnościami.
Kształt przedstawionego na rysunku trójkąta jest na potrzeby estetyki nieco wyidealizowany. Nie często zdarza się, że pomiędzy strefami zaplanowane są identyczne odległości. Z tego powodu, trójkąt roboczy możemy dowolnie spłaszczać i wydłużać, pamiętając jednak by zachować ciąg lodówka – zlewozmywak – kuchenka.
Przykładowe konfiguracje wykorzystujące zasady trójkąta roboczego
Aby lepiej zobrazować różne możliwe ustawienia, przygotowałam kilka najczęściej występujących konfiguracji w realnych kuchniach
1. Zabudowa w kształcie litery „L”
2. Zabudowa z wyspą
3. Zabudowa z wyspą
4. Zabudowa w linii prostej
5. Zabudowa w kształcie litery U
Błędne konfiguracje
Błędy w aranżacji kuchni również znacznie lepiej opowiedzieć wspomagając się przykładami. Przygotowałam kilka grafik ilustrujących w jaki sposób NIE PROJEKTUJEMY
- Zlewozmywak usytuowany przy kominie/ścianie
- Kuchenka umiejscowiona przy ścianie
- Zlewozmywak w bezpośrednim sąsiedztwie lodówki
- Kuchenka bez blatu roboczego z jednej strony
- Zlewozmywak w zbyt małej odległości od kuchenki
Na koniec przygotowałam kilka dodatkowych rad, które sprawią, że Wasza kuchnia będzie jeszcze bardziej funkcjonalna, a codzienne przebywanie w niej dużo przyjemniejsze
- Lodówka powinna być umiejscowiona możliwie najbliżej wejścia do kuchni – to do niej kierujemy się w pierwszej kolejności po powrocie z zakupów. Dobrze, aby obok znajdował się chociaż niewielki blat do rozpakowywania zawartości toreb zakupowych. Wygodnie jest, jeśli obok lodówki umiejscowimy szafki do przechowywania produktów żywnościowych – wówczas strefa zapasów będzie kompletna co znacznie ułatwi pracę w kuchni.
- W kuchniach o ograniczonym metrażu długość blatu może być niesatysfakcjonująca. W przypadku konieczności pójścia na kompromisy, warto największą jego część zostawić między zlewozmywakiem a kuchenką – oprócz przepisów budowlanych, które nakazują zachowanie minimalnej odległości 60 cm między tymi sprzętami, warto mieć na uwadze, że to właśnie w tym miejscu przygotowywane będą posiłki, zatem potrzebujemy miejsce na produkty żywnościowe, deski do krojenia, miski itp.
- Uważaj na końce zabudowy zwłaszcza jeśli sąsiadują ze ścianą – jeśli znajdują się na nich kuchenka bądź zlewozmywak, konieczne jest zostawienie z każdej strony odpowiedniej ilości blatu roboczego – w skrajnych przypadkach chociaż 20-30 cm. Jest to niezbędne z uwagi na konieczność wykonywania „manewrów” podczas pracy np. zmywania czy mieszania w garnku na kuchence.
- Zwróć uwagę na maksymalne odległości między strefami w kuchni, jeżeli jesteś właścicielem dużego pomieszczenia. Zbyt długie dystanse mogą okazać się równie niefunkcjonalne co ciasna przestrzeń ( zlewozmywak-lodówka 210 cm; lodówka-kuchenka 270 cm; zlewozmywak-kuchenka 210 cm).
- W przypadku umiejscowienia piekarnika w wysokiej zabudowie warto pamiętać aby znajdował się zaraz przy nim blat roboczy o szerokości minimum 60 cm na odkładanie gorących naczyń.
- Zmywarka powinna sąsiadować ze zlewozmywakiem – wymaga tego kwestia techniczna podłączenia zmywarki do wody ale także funkcjonalna – opłukiwane naczynia wkładamy od razu do zmywarki bez konieczności przenoszenia ich gdzieś dalej.
Mam nadzieję, że ten artykuł będzie dla Was pomocny, choć zdaję sobie sprawę, że nie wyczerpałam tematu, gdyż jest on ogromny. W przypadku chęci wymiany zdań czy doświadczeń, serdecznie zapraszam do kontaktu 🙂 Na co dzień znajdziecie mnie na Instagramie, na którym każdego dnia poruszam tematy projektowe, a także dzielę się inspirującymi dla mnie treściami. Do usłyszenia !